Geschiedenis

In 1924 kocht Engelbert Marinus Toonen de eerste bus en begon hij met busvervoer. De officiële inschrijving bij de Kamer van Koophandel volgde twee jaar later in 1926 onder de naam E.M. Toonen.
Eén van de eerste werkzaamheden was het rijden van zelf opgezette lijndiensten Nijmegen – Millingen a/d Rijn en Nijmegen – Heilig Landstichting. Millingen was enorm slecht te bereiken in die tijd en veel mensen uit Nijmegen werkten daar in de haven. Verharde wegen waren er nog niet en er werd gereden over het karrenspoor. Ook buitengebied Heilig Landstichting was lastig te bereiken, de tram stopte namelijk al in Hengstdal. Daar konden mensen overstappen op de bus van E.M. Toonen, die hen vervolgens naar Heilig Landstichting bracht. De bussen waren destijds nog erg primitief. De banden waren massief en de koplampen brandden op carbid. De motor moest worden aangezwengeld en richtingaanwijzers werden met een touw aan- en uitgezet.

Enkele jaren later werden de dames uit Groesbeek op vaste basis naar de ENKA-fabriek in Ede gebracht. Vroeg in de ochtend naar Ede toe, aan het einde van de middag terug naar Groesbeek. Als de bus dan aan kwam in Groesbeek bleef deze daar ‘s nachts staan; de chauffeur ging op het fietsje terug naar Nijmegen en de volgende ochtend opnieuw… Dit allemaal om slijtage aan de bus en onnodig brandstofverbruik te voorkomen.

Het bedrijf groeide gestaag en in 1930 was er behoefte aan meer ruimte. Toonen verhuisde naar de hoek Athlonestraat/Sweerstraat. Er kwam steeds meer vraag naar busvervoer en ook de afstanden werden groter. Steeds meer clubs, zangkoren en scholen wisten Toonen te vinden. Toentertijd was Köningswinter een erg populaire bestemming, maar ook een enorme reis. Wegrestaurants voor een comfortabele sanitaire stop waren er nog niet; in plaats daarvan werd er gestopt bij een paar struiken langs de weg.
De bussen waren in die tijd nog niet zo groot; dertien tot achttien personen was wel echt het maximum. Omdat de groepen toch groter werden zijn er toen twee Pullman-bussen aangeschaft. Dit waren bijzondere verschijningen omdat bij deze bussen de wagen waar de passagiers in zitten wordt voortgetrokken door een truck. Vergelijkbaar met een vrachtwagen dus. Deze bussen werden enkele jaren later onbruikbaar vanwege een wetswijziging waardoor ze de weg niet meer op mochten.

In 1936 verhuisde het bedrijf opnieuw. Dit keer naar Mariënburg 22-24, waar nu de Bibliotheek en de Stadswinkel zitten. De lijndiensten die werden opgezet gingen nu serieuze afstanden overbruggen. Zo was er een vaste dienstregeling tussen Amsterdam en Nijmegen, vijf keer per dag ging er een bus op-en-neer. Dit kostte 1,25 gulden voor een enkele reis of 2 gulden voor een retourtje. Omdat bleek dat mensen vanuit het westen ook graag richting Nijmegen wilden, werd er een kantoor op het Damrak in Amsterdam geopend. De bussen werden langzamerhand steeds mooier, praktischer en comfortabeler. Van de een op de andere dag werd deze dienstregeling bij wet verboden omdat de treinen die op dit traject waren gaan rijden niet beconcurreerd mochten worden.

Nadat de oorlog uitbrak kwam Nijmegen in handen van het Duitse leger. De bussen werden dan ook ‘Sichergestellt’ en mochten geen ritjes meer maken. Het pand raakte zwaar beschadigd bij het ‘vergissingsbombardement’ op 22 februari 1944. Toen Nijmegen in september 1944 werd bevrijd vertrokken de bezetters en werd het pand, net als bijna de gehele binnenstad, in de as gelegd. Ook alle bussen waren verdwenen. Na de oorlog kon op Mariënburg niet opnieuw worden gebouwd omdat de gemeente Nijmegen de grond ‘onteigende’. Zodoende werd in 1948 het pand aan de Groesbeekseweg/Fort Kijk in de Potstraat gekocht, waar een deel van het bedrijf nu nog steeds gevestigd is. Met goede moed werd daar een nieuwe start gemaakt.

Lijndiensten werden steeds minder interessant omdat deze door de overheid werden geregeld, maar de vraag naar luxe busreizen groeide. Dit waren dagjes uit, maar ook meerdere dagen in binnen- en buitenland. Zo stonden er advertenties in de krant:
‘2 dagen Antwerpen, 15 gulden’ of ‘Een dagje Harderwijk, 3,5 gulden’.
Dit groeide steeds verder tot Toonen halverwege de jaren 70 als eerste startte met pendelritten naar de Spaanse badplaatsen; tegenwoordig ongekend populair en niet meer weg te denken als één van de manieren om op vakantie te gaan. Toonen begon een steeds bekendere naam te worden in de regio Nijmegen. Zo wist ook de gemeente het bedrijf te vinden voor het schoolzwemmen en het gymvervoer. Bijna alle kinderen tussen de jaren 60 en 90 hebben wel in de bussen van Toonen gezeten als ze met school op pad gingen naar het zwembad of de gymzaal.

In het begin van de volgende eeuw kwam de derde generatie van de familie aan het roer te staan. De officiële handelsnaam werd veranderd naar Toonen Reizen zoals deze nu ook nog in gebruik is. Omdat er in de Fort Kijk in de Potstraat geen ruimte meer was om te groeien en de bussen grotendeels midden in een woonwijk stonden, is er in 2015 een tweede pand betrokken aan de Hoge Brug in Malden. Hier is veel meer ruimte en zijn de faciliteiten stukken beter om het moderne en inmiddels grote wagenpark beter te onderhouden en te parkeren. Ook de vierde generatie is al enige tijd actief binnen het familiebedrijf en zo ziet de toekomst er positief uit en zal Toonen Reizen nog jaren te vinden zijn op alle wegen in Nijmegen en ver daarbuiten.